Zdolność uczenia się jest umiejętnością charakteryzującą ludzi i zwierzęta, oczywiście w różnym stopniu. Jednak ostatnio, dzięki zastosowaniu technologii uczenia maszynowego, sztucznej inteligencji, mogą uczyć się także maszyny.
Co to jest uczenie się?
Jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN, uczenie się to:
1. Przyswajać sobie pewien zasób wiedzy, zdobywać jakąś umiejętność.
2. Wdrażać się do czegoś, wyciągając wnioski z doświadczeń.
Kilka zasad skutecznej nauki
- Wyłącz telewizor, telefon i inne urządzenia, które mogłyby cię rozpraszać. Zadbaj o ciszę i spokój w pomieszczeniu, w którym się uczysz.
- Koncentruj się na jednym zadaniu na raz. Zadania wykonuj po kolei.
- Ucz się raczej małymi partiami, ale systematycznie. Nie dopuścić do powstawania zaległości.
- aby efektywnie wykorzystać techniki uczenia się rób krótkie przerwy w nauce, mniej więcej co 40 minut. Na chwilę zajmij się czym innym.
- Zmieniaj przedmioty. Ścisłe, humanistyczne.
- Staraj się angażować wszystkie zmysły. Wzrok – czytanie, oglądanie. Słuch – czytanie na głos, opowiadanie komuś. Dotyk – pisanie, rysowanie.
Podstawowe techniki uczenia się
Podkreślanie najważniejszych informacji w tekście
Ułatwia koncentrację na tym, co najistotniejsze, a także pozwala zaoszczędzić czas, gdy wracamy ponownie do materiału. Metoda ta zalecana jest między innymi przez Narodowy Uniwersytet Studiów Zaocznych Hiszpanii.
Czytanie na głos
Czytanie na głos tego, czego mamy się nauczyć. Metoda ta ma wiele zalet. Pozwala zaangażować w proces uczenia się, także zmysł słuchu. Rozluźnia ciało, relaksuje, polepsza dotlenienie, przez co poprawia pracę mózgu.
Co daje głośne czytanie dzieciom?
Sporządzanie pisemnego streszczenia
Jest to technika pozwalająca na wypunktowanie najważniejszych zagadnień. Zapamiętanie ich jest dużym krokiem naprzód w opanowaniu materiału.
Mapa pojęć
Twórcą tej techniki mapy pojęć lub mapy myśli jest Tony Buzan, brytyjski pisarz i konsultant edukacyjny. Polega ona graficznym ujęciu problemu. MApa myśli wykorzystuje schematy, symbole, rysunki, pojedyncze hasła, czy zwroty.
Rysując, należy posługiwać się kolorowymi liniami i strzałkami. Gotową mapę wieszamy w widocznym miejscu. Tworzenie mapy myśli ma służyć ugruntowaniu opanowanego materiału.
Metoda łańcuchowa
Łańcuchowa metoda skojarzeń jest podstawową strategią pamięciową, ułatwiającą zapamiętywanie i przypominanie. Jest podstawą bardziej zaawansowanych technik mnemonicznych.
Polega na zapamiętywaniu obrazów tworzonych w umyśle i układanie ich w jakąś logiczną historyjkę, ułatwiającą przypominanie sobie zdarzeń w odpowiedniej kolejności.
Metoda 40 sekund
Nazwa metody powstała od eksperymentu brytyjskich naukowców. Grupie osób pokazano szereg materiałów video. Połowa z nich mogła przez 40 sekund powtarzać treść video, mogli to robić na głos, zapisywać, lub powtarzać sobie w myślach. Pozostali poprzestali na obejrzeniu.
Po upływie dwóch tygodni okazało się, że grupa powtarzająca była w stanie przypomnieć sobie o wiele więcej detali. Eksperyment potwierdził, jak ważne są powtórki, aby przenieść kluczowe informacje do pamięci trwałej.
Dlatego pierwsza powtórka powinna się odbyć tuż po opanowaniu materiału, następna po upływie godziny, a kolejna na następny dzień.
Metoda ciekawskiego dziecka
Nazwa metody zaczerpnięta jest z książki R.Kotarskiego „Włam się do mózgu”, opisującej szereg naukowo popartych skutecznych metod uczenia się. Małe dzieci posiadają naturalną, intuicyjną wiedzę jak się uczyć.
Dorośli mają możliwość podążania za naturalną ciekawością, bazując na interesujących materiałach. Warto też zadawać sobie abstrakcyjne pytania dotyczące danego zagadnienia.
Metoda tancerki
Związana z nazwiskiem amerykańskiej tancerki Marthy Graham, uznawaną z najważniejszą postać współczesnego tańca. Stworzyła ona system choreografii polegający na opisaniu sekwencji ruchów konkretnej figury i rozłożenie ich w czasie.
Analogia polega na podzieleniu materiału na mniejsze części i rozłożeniu w czasie. Przynosi to dużo lepsze efekty niż przyswajanie się wszystkiego na raz. Ponieważ mózg lepiej przyswaja mniejsze porcje wiedzy, lepiej jest powtórzyć dany materiał dwa razy po 30 minut, niż jeden raz przez godzinę.
Czym są mnemotechniki? + ćwiczenia praktyczne
Metoda terminatora
Terminator to pierwszy stopień nauki zawodu u dawnego majstra. Teoria była tłumaczona, a następnie natychmiast stosowana w praktyce. Terminator próbował w praktyce naśladować mistrza.
Praktyczne wykorzystanie przyswojonej wiedzy powoduje, że pozostaje dłużej pamięci długotrwałej. Motoryczne wykonywanie nauczonej czynności powoduje lepsze zapamiętanie danego tekstu.
Metoda króla boksu
Metoda ta swoją nazwę zawdzięcza Muhammadowi Ali, a raczej sposobowi, w jaki trenował. Na treningach robił wszystko na raz. Płynnie przechodził od jednego ćwiczenia do drugiego w krótkich odstępach czasu. Jednocześnie ćwiczył bardzo intensywnie.
Jeśli mamy do opanowania kilka wzorów fizycznych wymagających kilku różnych sposobów wdrożenia, lepiej jest zastosować po dwa ze wszystkich sposobów, niż uczyć się każdego po kolei.
Metoda blokowa
Polega na tym, że cały materiał podzielony jest na bloki. Najpierw uczymy się podstaw w każdej dziedzinie, a po ich opanowaniu dokładamy kolejną porcję. Na przykład, jeśli nauczysz się nowego wzoru matematycznego lub reguły gramatycznej w języku obcym, to kolejnym krokiem jest wykonanie szeregu zadań/ćwiczeń we wdrażanym temacie. I tak zaczynasz być wdrażany w kolejne zagadnienie według kolejnego schematu.
Metoda zmiany miejsca
Nazwa sama sugeruje sposób nauki. W trakcie nauki zmieniamy miejsce, czyli uczymy się w różnych pokojach, w parku, na balkonie, w środkach transportu publicznego.
Zmiana miejsca pozwala zdobywać nowe skojarzenia związane z konkretną wiedzą. Nie zawsze też nauka w ciszy przynosi najlepsze rezultaty. Dźwięki mogą być dodatkowymi elementami ugruntowującymi wiedzę. Ucząc się jednym miejscu, tracimy te możliwości.
Metoda testu zderzeniowego
Uczymy się danego zagadnienia lub materiału w określonym czasie i bez powtórzenia materiału sprawdzamy swoją wiedzę w praktyce. Sprawdzian ten ma uzmysłowić nam, czego jeszcze nie umiemy i co wymaga powtórzenia.
Gry na poprawę koncentracji i szybkości myślenia
Przerwy w nauce
Ucząc się obszernego, trudnego materiału, należy podzielić go na części i pomiędzy każdą z nich zrobić krótką przerwę. Naukowcy z Uniwersytetu Michigan przeprowadzili eksperyment polegający na tym, że grupie ludzi pokazano zestaw przypadkowych liczb i poproszono o ich zapamiętanie.
Następnie podzielono badanych na dwie grupy i jedną wysłano na spacer do parku, drugą wzdłuż ruchliwej ulicy. Osoby przebywające w parku zapamiętały o 20% liczb więcej.
Metoda 5 kroków PPLPP
Metoda ta stworzona została przez Jorga Knoblaucha. Pozwala zmienić formę nauki z biernego czytania na aktywne, angażując szare komórki i wspomaga przetwarzanie nabytej wiedzy. Rozwija również koncentrację uwagi i pamięć. Nauka przebiega w pięciu krokach:
1.P = PRZEGLĄD
Wstępne zapoznanie się z materiałem, przegląd podręcznika, rozdziałów, decyzja czego chcemy się nauczyć.
2.P = PYTANIA
Co jest najważniejsze, na co zwrócić uwagę, co może być trudne
3.L = LEKTURA
Czytamy tekst z uwagą i maksymalną koncentracją.
4.P = PRZYSWAJANIE
Najważniejszy etap, w którym staramy się połączyć nowe treści z tymi, które już znamy. Staramy się zapamiętać to, co jest ważne, robiąc notatki, szukając słów kluczowych, rysując mapy pojęć.
5.P = POWTARZANIE
Tu stosujemy wszystkie reguły dotyczące powtórek.
A więc do dzieła!
Obecne tempo rozwoju cywilizacji, postęp naukowo-techniczny, oraz ilość dostarczanych informacji, wymusza konieczność ciągłego uzupełniania wiedzy, zdobywania nowych kwalifikacji i zapamiętywania informacji.
Przyspieszony rytm przeobrażeń wyznacza tempo uczenia się. Jest to niezbędne żeby stale być na bieżąco. Do tego celu przydadzą się techniki uczenia się. Zalew informacji docierających do nas z internetu, książek, telewizji czy radia, wymaga wyboru tego, co istotne, skutecznej analizy i przetwarzania danych, a następnie wykorzystania wiedzy.
Tylko ci, którzy posiądą efektywne techniki uczenia się, poparte praktyką, mają szansę odnieść sukces. Nie wystarcza teoretyczna wiedza, co to jest i jak to ma działać, konieczne jest stosowanie tej wiedzy codziennie, z zaangażowaniem.
