Mnemotechnika, inaczej techniki zapamiętywania, to “zespół sposobów ułatwiających zapamiętywanie nowego materiału”. Tyle mówi Słownik Języka Polskiego PWN pod redakcją W. Doroszewskiego. Ta krótka definicja nie odzwierciedla jednak złożoności zagadnienia, obejmującego techniki zapamiętywania wykorzystujące nasze naturalne zasoby, takie jak: wyobrażenia, skojarzenia, czy wyobraźnię.
Historia
Za twórcę mnemoniki uznawany jest Symonides z Keos. Legenda głosi, że poeta brał udział w uczcie jako gość. Opuścił budynek, który natychmiast się zawalił, zabijając wszystkich. Poeta zapamiętał miejsca, w których siedzieli biesiadnicy i dzięki temu mógł ich zidentyfikować.
Na przełomie XIX i XX wieku rosyjski dziennikarz Sołomon Szerieszewski słynny był z umiejętności odtwarzania dowolnie długich ciągów liczb, słów, czy tekstów obcojęzycznych. W Polsce, już w XVI wieku został wydany podręcznik sztuki zapamiętywania Opusculum de arte memorativa Jana Szklarka. Słynnymi mnemonistami byli: Antoni Jaźwiński, gen. Józef Bem, Stanisław Zarański, Wincenty Dawid.
Podział mnemotechnik
Mnemotechniki proste
- Pierwsze litery
- Akronimy
- Wierszyki
- Skojarzenia
- Cyfry reprezentowane przez słowa
- Gra słów
Mnemotechniki złożone
- Technika miejsc
- System pamięciowy
Jak być systematycznym? Stań się systematyczny w kilku prostych krokach!
Najlepsze mnemotechniki
Akronimy
Akronimy, czyli skrótowce, należą do najłatwiejszych technik mnemotechnicznych. Polegają one na utworzenia nowego słowa-skrótu z pierwszych liter wyrazów, które mamy zapamiętać. Najlepiej, jeśli tworzymy akronimy znaczące słowo, które możemy łątwo skojarzyć. Metodę tę stosujemy do zapamiętania wyrazów należących do tej samej kategorii, lub grupy znaczeniowej.
Jeśli chcemy zapamiętać nazwy Wielkich Jezior Północnoamerykańskich przykładem może być wyraz home (ang. dom)utworzony z pierwszych liter nazw Wielkich Jezior Północnoamerykańskich (Huron, Ontario, Michigan, Erie).
System pierwszych liter
Jest to rodzaj mnemotechniki podobny do techniki akronimów, z tą różnicą, że nie tworzymy jednego słowa, lecz całe zdania. Aby zapamiętać kolejność planet w Układzie Słonecznym, wystarczy zapamiętać zabawne zdanie: “moją wolę znaj matole, jak się uprę nie pozwolę”.
Pierwsze litery wyrazów są jednocześnie pierwszymi literami nazw planet.
Rymy
Każdy z nas zapewne pamięta zabawne rymowanki, które w szkole wygłaszali nauczyciele, aby ułatwić nam zapamiętanie ważnych reguł. Najsłynniejsze to: “Kto kreskuje -uje, ten dostaje dwóje” lub “Pamiętaj chemiku młody, wlewaj zawsze kwas do wody”.
Wzorując się na tej metodzie, możemy układać własne wierszyki, dostosowane do materiału, który chcemy opanować. Wszystko zależy od naszej kreatywności i wyobraźni.
Haki pamięciowe
Technika ta polega na podobieństwie cyfr do obrazów, aby łatwiej zapamiętać długie ciągi cyfr. I tak: 0 – jajko, 1 – świeca, 2 – łabędź, 3 – serce, 4 – żagiel, 5 – haczyk, 6 – wiśnia, 7 – kosa, 8 – bałwan, 9 – balon.
W ten sposób mamy słowną reprezentację wszystkich cyfr systemu dziesiętnego, której możemy używać w dowolnych zestawieniach.
Pałac pamięci
Pałac pamięci to technika najbardziej wykorzystująca wyobraźnię. Należy wyobrazić sobie rzeczywiste lub wyimaginowane miejsce, w którym umieszczamy przedmioty. Na początku wystarczy kilka elementów, a z czasem będziemy dodawać kolejne. Przedmioty te, muszą kojarzyć się z informacjami, które chcemy zapamiętać.
W ten sposób możemy przygotować się do wykładu lub przemówienia, wystarczy odtwarzać w pamięci układy skojarzeniowe i przypomnieć sobie przedmioty umieszczone w wyobrażonym pokoju.
Mapa myśli
Metoda polega na graficznym przedstawieniu problemu lub zagadnienia, które chcemy opanować. Używamy rysunków, zdjęć, wykresów, kolorowych strzałek i linii. Twórcą tej metody jest Tony Buzan, który zauważył, że bardzo dobre efekty przynosi zdobywanie informacji metodą skojarzeń.
W centrum mapy powinno znaleźć się pojęcie główne i od niego stworzyć bardziej szczegółowe odnośniki. Mapa powinna być umieszczona w widocznym miejscu.
Jak nauczyć się szybko czytać? Przeczytaj książkę w jeden wieczór!
Główny system pamięciowy
Poszczególnym cyfrom układu dziesiętnego przyporządkujemy odpowiednie spółgłoski. W niektórych przypadkach dwie, bezdźwięczną i jej dźwięczny odpowiednik.
0 – s, z: z jest pierwszą literą słowa “zero”
1 – t, d: litery t i d, oraz cyfra 1, mają pionową kreskę
2 – n: litera n zawiera 2 pionowe kreski
3 – m: litera m zawiera 3 pionowe kreski
4 – r: głoska r brzmi najwyraźniej w słowie “cztery”
5 – l: L reprezentuje rzymską cyfrę 50
6 – j: graficznie przypomina cyfrę 6
7 – k, g: graficznie literę k można utworzyć z dwóch siódemek
8 – f: graficznie przypomina cyfrę 8
9 – p, b: graficznie przypominają odwróconą cyfrę 9
Metoda szczególnie przydatna w zapamiętywaniu szeregu cyfr, dat, pinów, numerów kont. Jest bardziej skomplikowana i wymaga dłuższego przygotowania i ćwiczeń. Jeśli chcemy na przykład zapamiętać datę odkrycia Ameryki, rok 1492, do 14 mamy przypisane litery d lub t, oraz r. Może to symbolizować słowo tor.
Podobnie dla 92 mamy p lub b oraz n i może to być słowo bon. Teraz wyobrażamy sobie, że przechodząc przez tor znaleźliśmy bon o wartości 100 złotych. Odtąd data odkrycia Ameryki kojarzyć się będzie z tym obrazem.
Metoda O’Briena
Brytyjczyk Dominic O’Brien jest kilkukrotnym mistrzem świata w zapamiętywaniu. Jest też autorem wielu książek o uczeniu się języków obcych i zapamiętywaniu. Według niego podstawą sukcesu w zapamiętywaniu obcego wyrazu, jest stworzenie w umyśle takiego obrazu słowa, który połącz jego brzmienie z jego znaczeniem w naszym języku.
Na przykład chcemy zapamiętać słowo shop, które oznacza sklep. Teraz wyobrażamy sobie szopę, która zamienia się w sklep. Proces ten, z pewnością pomoże nam zapamiętać obcy wyraz, który jednocześnie brzmi swojsko. O’Brien poleca także, aby słowa, które chcemy zapamiętać, kojarzyć z rzeczami, lub miejscami, które dobrze znamy.
Aby zapamiętać nazwy produktów spożywczych, wyobrażamy je sobie w supermarkecie, w którym zazwyczaj robimy zakupy. Słowa związane z pływaniem, kojarzymy z basenem, na który uczęszczamy. Możliwości jest wiele i wszystko zależy od naszej kreatywności.
Historie
Metoda ta jest najczęściej stosowana do zapamiętania długie listy wyrazów, na przykład listy zakupów. Ze wszystkich wyrazów listy tworzymy określony ciąg myślowy, niekoniecznie logiczny, ważne aby był spójny.
Załóżmy, że chcemy kupić czekoladę, gumowe rękawiczki, papierowe ręczniki, kwiaty na urodziny. Przykładowa historyjka może wyglądać w ten sposób: “Wchodzę do pokoju w ekskluzywnym hotelu. Pokojówka mająca na rękach gumowe rękawiczki podlewa kwiaty, z kieszeni fartuszka wystaje rolka papierowych ręczników. Na poduszce idealnie zaścielonego łóżka leży czekoladka.
Skojarzenia
Metoda najlepsza do zapamiętania imion, adresów, lub nazw własnych. Załóżmy, że chcemy zapamiętać adres kina, które znajduje się przy ulicy Wiślnej nr 8. Wystarczy, że wyobrazimy sobie rzekę Wisłę po której płynie osada wioślarska złożona z 8 zawodników.
Aby zapamiętać imię nowego znajomego, który ma na imię Adam. Wtedy kojarzymy go z najlepszym skoczkiem narciarskim wszech czasów Małyszem.
Metoda papugi
Metoda papugi polega na wielokrotnym powtarzaniu przyswajanego materiału. Tylko, że mechaniczne powtarzanie mija się z celem. Musi być połączone z zainteresowaniem, budzić emocje, zmuszać do myślenia. Powtarzanie powinno prowadzić do głębszego przemyślenia.
Do powtarzanego materiału należy podchodzić jak do rzeczy nowej, angażować umysł, emocje, zadawać pytania, rozkładać naukę w czasie, stosować mapy myślowe, zmieniać miejsce nauki.
Metoda majstersztyku
Technika ta polega na usystematyzowaniu uzyskanej wiedzy. Zdobytą wiedzę organizujemy i przetwarzamy w ten sposób jakbyśmy na ten temat pisali najlepszy na świecie podręcznik. Robimy podsumowanie, wyciągamy własne wnioski, organizujemy materiał w rozdziały, sekcje, punkty.
Można przedstawić materiał w formie mapy myśli, używając rysunków, emotikonów, symboli. Warto nauczony materiał łączyć z własnymi doświadczeniami, konfrontować z własną wiedzą. Aktywne wyszukiwanie i grupowanie materiału wpływa pozytywnie na jego zapamiętywanie.
Działa to w ten sposób, że na przykład, ucząc się tabliczki mnożenia można posługiwać się kalkulatorem, jednak znacznie lepsze efekty przyniesie samodzielne znalezienie odpowiedzi.
Jak się skupić? 14 mega skutecznych sposobów na koncentrację!
Korzyści
Współczesne czasy przyniosły ogromną ilość informacji docierających do nas z internetu, z ekranów wszystkich urządzeń elektronicznych. Rzeczywistość wymusza na nas konieczność przyswajania coraz większej ilości wiedzy w krótkim czasie.
Tradycyjnie metody przestają być wystarczające. Zachodzi więc konieczność zastosowania nowych sposobów. Dzięki zastosowaniu mnemotechnik możemy uczyć się więcej i efektywniej. Metody te, potwierdzone naukowo, mają zastosowanie wszechstronne. Zaoszczędzimy dużo czasu, a nauka stanie się łatwa i przyjemna. Stosując mnemotechniki rozwijamy obydwie półkule mózgowe.
Przy odrobinie wytrwałości, możliwe jest szybkie przełamanie starych stereotypów myślowych i praktyczne odnoszenie korzyści ze stosowania nowych technik.
